Ustawa o ochronie sygnalistów ma na celu ochronę osób zgłaszających naruszenia prawa w organizacjach przed wszelkimi działaniami odwetowymi.
Dotyczy to szerokiego zakresu działań, takich jak zgłaszanie przypadków korupcji, oszustw, naruszeń przepisów o ochronie środowiska, praw pracowniczych, zdrowia publicznego i innych nieprawidłowości.
Definicja sygnalisty:
Sygnalista to osoba, która zgłasza lub ujawnia informacje o naruszeniach prawa.
Kogo obejmuje ustawa?
- Ochroną wynikającą z ustawy objęte są nie tylko osoby zatrudnione na umowę o pracę, ale również:
- Osoby pracujące na umowach cywilnoprawnych (np. umowy zlecenie, umowy o dzieło).
- Stażyści, praktykanci i wolontariusze.
- Przedsiębiorcy świadczący usługi na rzecz danej organizacji.
- Byli pracownicy oraz kandydaci do pracy.
- Członkowie organów zarządzających spółkami i fundacjami, a także akcjonariusze i wspólnicy.
Procedury zgłaszania naruszeń:
Ustawa przewiduje trzy kanały zgłaszania naruszeń:
- Kanał wewnętrzny: zgłoszenie w ramach organizacji, w której sygnalista jest zatrudniony lub z którą współpracuje.
- Kanał zewnętrzny: zgłoszenie do organu publicznego lub Rzecznika Praw Obywatelskich
- Upublicznienie: w określonych przypadkach sygnalista może zdecydować się na publiczne ujawnienie informacji.
Obowiązki dla pracodawców:
- Wdrożenie procedur zgłaszania naruszeń:
- Pracodawcy zatrudniający co najmniej 50 pracowników muszą stworzyć i wdrożyć wewnętrzne procedury umożliwiające zgłaszanie naruszeń prawa.
- Podmioty zatrudniające mniej niż 50 pracowników mogą wprowadzić taką procedurę na zasadzie dobrowolności.
- Ochrona sygnalistów:
- Pracodawcy muszą chronić sygnalistów przed wszelkimi formami działań odwetowych, takimi jak zwolnienie z pracy, degradacja, zmiana warunków pracy, nękanie czy inne formy represji.
- Sygnaliści, którzy doświadczą działań odwetowych, mają prawo do odszkodowania oraz innych form ochrony prawnej.
- Pracodawcy są zobowiązani do zapewnienia poufności danych sygnalistów oraz treści zgłoszeń, aby chronić sygnalistów przed możliwymi działaniami odwetowymi.
- Dane osobowe sygnalistów mogą być ujawnione tylko w wyjątkowych przypadkach, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
- Informowanie pracowników:
- Pracodawcy są zobowiązani do poinformowania pracowników o dostępnych kanałach zgłaszania oraz procedurach ochrony sygnalistów.
- Reagowanie na zgłoszenia:
- Po otrzymaniu zgłoszenia pracodawca musi niezwłocznie przeprowadzić postępowanie wyjaśniające i poinformować sygnalistę o podjętych działaniach oraz ich wynikach.
- Dokumentowanie zgłoszeń:
- Pracodawcy muszą prowadzić rejestr zgłoszeń, w tym dokumentację dotyczącą każdego zgłoszenia i podjętych działań. Rejestr ten musi być prowadzony z zachowaniem poufności
Sankcje za niewypełnienie obowiązków
Niewdrożenie wymaganych procedur lub działania odwetowe wobec sygnalistów mogą
skutkować poważnymi sankcjami, w tym karami finansowymi oraz odpowiedzialnością karną. W
związku z tym, zalecamy jak najszybsze zapoznanie się z nowymi przepisami oraz dostosowanie
wewnętrznych procedur do wymogów ustawy
Kontakt:
